Runoh: Jäämmim

Jäämmim ij meerhâš maiden
Jäämmim ij meerhâš maiden.
Mun lam tuše livkettâm čuávuváá viistán.
Mun lam mun, já tun lah tun.
Maid muoi láán merhâšâm kuáimásân,
tot tile ain piso.
Kočo muu ain muu uápis noomáin.
Sáárnu munjin siämmáá älkkeht
tego tun ain lah porgâm.
Ele mute sárnumâd nuotâ.
Ele tohâlud, ele ahevuš elege muurâšt.
Povvâst tego muoi ain láán povvâstâm
hiärváás aššijd, main muoi láán oovtâst ilodâm.
Leikkuš, moijáá, juurdâš muu. Ruhâdâl muu peeleest.
Tipte ain muu noomâ leđe uápis päikkisäännin
tego tot ovdil-uv lii lamaš.
Ele tiädut tom meendu čuuvtij.
Eeđâ tienuuvt, et tast ij vuottuu suoivâ.
Eellim meerhâš ain tom, maid tot ovdil-uv lii merhâšâm.
Tot lii siämmáš ko ovdil-uv,
potkânhánnáá jotkâ.
Mondiet mun liččim vájálduumin
tuše tondiet ko jiem lah oinuumin?
Mun vuárdám tuu čuuvtij
äigimudo keččin,
kostnii, hirmâd alda,
aaibâs nurhe tyehin.

Puoh lii pyereest.
Liššá-äijih
MLO, Tejâblogi 
++



Henry Scott-Holland
Anarâškielân: Marja-Liisa Olthuis


++

Tast lâi jo äigi
ko Liššá-äijih majemustáá eelij
kuovlâi tupán
tiervâttij ustevlávt
koijâdâlâi, lâi-uv táálust tárbu
nijttemân

Mij še tiervâttim tom
siämmáá ustevlávt
mut toin naalijn
et puoh lâi jo nijttum
taan ihán
já čuávuváá-uv love ihán
ige lam tárbu palvâlmáid
eidu taan tován

Liššá-äijih kijttâlij
nuáiguttij uáivis já pahudij:
- Pyeri lii
tääl te tij huccâlvetteđ muu olgorääigi
tagarij tiervuođâigijn
tego nijttem ij liččii äigikyevdil
já mustottij
et nijttem
ij lam aaibâs siämmáš ko kijttem

Liššá-äijih kale muuštij tovláid-uv aašijd
sun lâi váldám kriitiik vuástá
já lâi tast kijttevâš
mieđettij kal, et sun lâi
kuhháá tassaaš puáttám
meendu hurrááht
meendu koijâdhánnáá
puástutáálun
mut ij tot tiättám olmâ táálugin
já lâi vala čuuvtij erehtum ääigist
aainâs-uv kulmâlov ihheed

Nuorâvuođâ feeilâin sun-uv lâi oppâm
áánui taid jieijâs peeleest addâgâs
Já mijhân kale adelijm addâgâs
Toos, kote parga
toos sáttoo-uv.
Sun koijâdâlâi
maht te tääl oroi.
Toos lâi älkkee västidiđ
et soro tubdui
ain tyellittälli
lááivui kal ivij mield
mut motomin luptij uáivis
Já nuuvt tot koolgâi-uv moonnâđ

Sun tieđij pyereest
et lâi kuáđđám
meendu stuorrâ soro
meendu tooláá
meendu nuorâ perrui
meendu máhđuttemes tile
ige tot innig kuássin
uážžum tábáhtuđ
nube tove

Lâi-uv taat tastoo miinii joskis sopâmušâid vâi mii
tast ij kihheen tieđe
ep mijgin tast tađe eenâb koijâdâllâm
mut koijâdijm mij liijká tom,
lâi-uv Liššá-äijih taan-uv tove čájádâm
vâi maht tot teehi tieđij puáttiđ
ko ij toos olmâ aggâgin lamaš
"Mottoommuđusâš puácuvuotâ kulân"
tot mulijdij
já joođhij kuuloold liššáás saijeem
Já tuotâhân tot kal lâi-uv

Já jyehi tove tot siämmáš tábáhtui
ko sun vuolgij
kuároskieđâi:
sun uuvsâ topâdijnis
vaarâ huámmášhánnáá
jussiistij
taan tove viehâ čuuvtij
ij lam tiätu tast
vuolgij-uv tiet faainâhaajâ šiev piegguutmáingin meddâl
haajâ, mon mield tot maassâd peesâi

Já nuuvt mij linnááht
laiđijm äijihriävo olgos
čujottijm tuáhtárij paargon
mii ij lam vala aaibâs loopâi räi vaalmâš
"Tego tij haalijdvetteđ", Liššá-äijih mulijdij
lappui nurhe tuáhá
luágui riddoniijto kuávlun
monâdijnis val muštottij
et orostâlâi aldasijn
love ive äigi lâi suu mielâst meendu kukke
mut ij sustkin mihheen huápuid lamaš.

Nuuvt te lâi äigi smiettâđ
já keččâđ
maht te riddonijtto čuoppui muččâdin
já maht te majemuuh iveh
mánuppajeh
já peeivih
šoddâdškuottii piälduniijtoid
ton muudon
et Liššá-äijih puovtij toho koččođ.
Tääl tot tobbeen uáinoo
pargeeldmin
lii forgâ kiergânâm
já ko tot lâš tobbeen vaalmâš
lii šiljosino vuáru.



Monâttum meccieŋgâl

Kooveest valdum kove
fávrumuáđoin
täkkipellâst liegâdâlmin
tuulân kuovlâlmin
tot lâi tunjin väldikodde
masa jo maailm
mast viermih iä váilum.

Tun lijjih
ohtâ čiččâmist
motomin,
tassaažân ko äigi kuođij
vistig oovtâ tist
já tääl tuugis
nubben
aaibâs meendu tooláá
kuohtuid.

Pääcih vala viiđâs
aibâšiđ
murâštiđ
mut syele tun-uv viigah fáárun
koováád peht
vâi vittâsist šodâččij vuod kuuđâs
masa tievâslâš.

Maid tun jieš ettih
eellim ehidân
ko toin kuáhtájih
ko tiettih
et tuu kiđđâ ij innig puáttám
tun culijdih
et kiiđah
lijjii jo lamaš
tommit
nuuvt et rävisolmooš tuu avveest
tieđij
moh toh lijjii
já magarin toh ain šodâččii
ige vyelgimist lam tárbu
nuuvt maŋgâi sanijgijn sárnuđ.

Mun kočâttim tunjin fáárun
hávdásâd
vittâ vielgis ruusu
kyehtilâs tobdoigijn
tondiet ko tiettim
et tun rähistih meeci
ton kuácceid já paccâhijd
já eidu toh
tuu kisto alne
šiärrájii tego maailm muččâdumos kukáh
toh maid tun oonnih áárvust
já tiäđáh-uv
toh meid onnii
tuu
áárvust
tondiet ko tun já Säämi luándu
tuoi láid ain ohtâ

Hävdičievrah muu vuoddui kooskâst
já kammui siste
muštâleh murrâš
monâttum meccieŋgâlist
tast et muu siälu ij mahten finnim
tuu häävdi
tuše veisidmáin
kiddâ
já nuuvt mun jieš-uv kuáivuškuottim
konjâlčolmijgijn
kočâttim smavvâ kuáivoin čievrâid
tuu muáđoi oolâ
ton tuoivust
et jiem povčâgittám
meendu čuuvtij
já meiddei ton tuoivust
et mottoom ääigi
mottoom elimist
muoi vuod juáđháččáim
munnuu majemuu puvdâsavâstâllâm
moos taan ääigist
ij uážžum puáttiđ jotkâ.

Muštopáddásâd mun jiem ennustkin čáállám
ko jiem máttám
jiemge puáhtám
koonjâldhánnáá ettâđ
eenâb ko

"vuoiŋâst ráávhust".

- MLO, Tejâblogi



Ei kommentteja:

Lähetä kommentti