Hiärrá
Haribo
Kirdemmašinân puustavlávt juurâi siisâ
pyeidissiähá äijih. Sust lijjii assaas, čapis njävileh já uánihâš vuoptah.
Immâšin suu siisâpuáttim toovâi tot, et sust lijjii čielgâsávt eenâb kieđah ko
táválii ulmust. Sust lijjii merettes ennuv seehah kieđâst, já moinnii naalijn
suu maajeeld juurâi vala ráttái alne jottee lavkkâ. Sun moijái ustevlávt. Já
mahtnii sun vala rugâstij paijeelmiärálii kietâpaarâ, moin sun juovij mađhâšeijeid
smavvâ sehhijd, maid sun kuáivustij stuorrâ lastikseehâi siste juáhážân, kote
halijdij.
Nuuvt te sun juuđij muu-uv lappâd já keigij
munjin-uv uccâ sehhii. Vuod sun moijái já eeđâi: taah láá vaa-rrrâ-liih! Nuuvt
hirrr-mâd jo vaa-rrrâ-liih! r-jienâdâh juurâi kuhháá. Tot kuulâi mahtnii suu
markkânistmân. - Já kirdemmašinist tagarij sanijgijn kalga taan ääigi leđe tuođâi-uv
várugâs. Ko kejâstim sehhii siisâ, tobbeen lijjii maaŋgâmuđusiih timmâ njálgáh,
pävirpittá já pennâ. Ko luvâškuottim pävirpittáá, oinim, et tot lâi uáivilkoijâdâllâm.
Mut mast?
Uáivil koijâdui sehhiist leijee njálgáin. Jyehi
soortâst lijjii smakkimnáál kyehti njálgá. Mii tain sierâ šlaajâin lâi puoh
njálgásumos? Já mii vuod ucemustáá njálgásumos? Mii moonâi toos kooskân?
Mii iivnijd enâmustáá hogâttâlâi puurrâđ: mirkkâruánáá vâi piäivááfiskâd?
Koolgâi árvuštâllâđ máávu já ivne.
Já ko maašin peesâi ááimun, nuuvt te taat almai
jutâlij mađhâšeijei kulen nurâmin koijâdâlmijdis. Sun savâstâlâi ulmuigijn,
smakkiistâlâi poksâmijdiskijn já njalmijnis ááimu já oroi aaibâs tego sun ličij
puurrâm heerskuid jieš-uv. Já sun tieđij muštâliđ jieijâs heerskuin uáli ennuv
já vuáđulávt.
Kii sun talle lâi? Motomeh kuččuu suu ustevlávt
"hiärrá Haribon". Sun lâi njälgisfirma hovdâ, kote lâi maađhâšmin
njälgismessuid. Já nuuvt sun muštâlij, maht njälgismeesuin käävci stuorrâ
hallid lijjii tevdum herskuigijn: njálgáh, suklaa, keeksih já moh puohah vala
ležehkin lamaš. Herskunjalmij alme tot čielgâsávt-uv lâi, kost maailm
stuárráámuuh njälgisuásteeh puohtii valjiđ stuorrâ hivvâduvvâst puoh
njálgásumosijd. Mun tiäđust-uv smiettim, maggaar čuávjipohčâs tobbeen finniiččijgin,
jis puoh šlaajâin iskâččij smakkiistiđ. Tuubdâm oovtâ syemmilii almaa, kote lii
lamaš pargoost Marabou suklaafabrikist. Sun eeđâi, et vuossâmuu oho ääigi sun
puurâi ennuv suklaa. Nube oho ääigi sun ij innig killám pieijâđ oovtâgin pitá
njálmásis. Maggaar te koolgâi leđe stuorrâ njälgisuástei virge, jis koolgâi
peivij miätá herskustâllâđ já smakkiistâllâđ? Já maht te pänituávtir tien
virgeulmuu paanijn eđâččij, ko ubâ ääigi njäälmist kuovzâi viärráás
suvrâvolliittâs? Liččii-uv sist jieijâs päneh ollágin njäälmist?
Mun adelim macâttâs. Pyeremuuh lijjii mirkkâruánáá
njálgáh, moh lijjii suvrááh. Hyenemuin jiem tiättám. Mun smakkiistim tuše oovtâ
njálgá, jiešalnees.. Mun jiem lijkkuu hirmâd sukkârnalliis herkuid mudoigin. Já
tiäđust-uv paaccim smiettâđ, mii njálgáid lii talle njäälgis. Lii-uv tot nuuvt
sukkârnalliis hersku, et ton maŋa smäkkee sukkârmáávu vala tiijmij keččin-uv?
Vâi lii-uv tot taggaar sukkâr, mii tarvan paanijd? Vâi taggaar, mast lii
suvráás smakkâ? Amahân te tondiet láá-uv nuuvt maaŋgah moolsâiävtuh markkânijn
- stuorrâ hivvâdâh, mast valjiđ.
Mut nuuvt te hiärrá Haribo lâi piäluštâm mudoi
táválii kirdemmääđhi.
MLO (Tejâblogi, njuhčâmáánu 2016)
Ijjâkyesih
Ailâ-Maarit-rokke muštâlij munjin, maht sunjin
mottoom čohčâiijâ pottii "kyesih". Taat nooveel vuáđuduvá
tuotâtábáhtussáid. Lam adelâm taas čaabâkirjálii häämi.
++
Čoovčâ vuosmuš eehidkiämádâh kulluustâlâi. Maarit čokkái
tuvestis já keejâi lasârääigi mield olgos. Lâi jo uáđđámäigi; ij innig viiššâm čuovâgin
cokkiittiđ. Sun kavâstâlâi já keejâi kukkeláá njargkiäčán. Piegâ lâi tohâmin,
ko pároh kirdâččii. Lâi lamaš hävskis eehid: sun lâi liegâdâm säävni, já
vala-uv sävnipääđeest lâi ennuv lieggâ čääci ittáážân.
Maarit pajanij stovlistis já ááigui uáđđáástâllâđ.
Fakkist sun huámmášij njargkeejist kaanoot. Kii immâšijd te taan ääigigis lâi
joođoost? Sun kijkkiistâlškuođij. Omâs ulmuuh urruu lemin, aainâs-uv muádis.
Maarit smietâi, et maht te keeđhighkis sevŋâdin oinuuččii.
Kaanoot oroi vistig miälumin lappâd. Fakkist tot
kuittâg jorgettij já miäluškuođij njuolgist Maarit päikkiriidon!
Maarit njuškij stovlistis. Tääl te koolgâi jotelávt
meridiđ. Koolgâi-uv sun moonnâđ šiiljon väldiđ kuosijd vuástá? Vâi lâi-uv
liijká-uv pyereeb lukkâdiđ uuvsâ já čiähádâttâđ? Sun valjij majemuu. Vistig sun
tuámittij viežžâđ solkkusááŋku olgouuvsâ paaldân. Jis eeti lâi styeres, tom
puovtij ain tiškâliđ.
Maarit toppij kijkkár fárusis já sirdâšui káámmár
pel. Sun kijkkiistâlâi lasâliijnij luámist nuuvt et kihheen ij suu uáinám.
Forgâ kanottist pulttâsáin omâs almaakyevtis. Nubbe lâi kukke, nubbe vuod
táválâš. Almaakyevtis poođijn šiiljon já kejâstâláin tast mottoom áigáá, oroin
ráđádâlmin. Nubbe sunnust väzzilij ääiti kuuvl já lehâstij äittiuuvsâ. Nubbe
vuod moonâi säävni kuuvl já toho siisâ. Ááitán čaaŋŋâm almai poođij forgâ olgos
já poissij skipáris kuuvl sáávnán.
Ige kukkegin äigi, ko sävnipoccest porgeestškuođij
suovâ. Almaakyevtis láin sávnumin!
Maarit usâškuođij puhelimes já sooitij poolisân.
Poolis ravvij tipteđ almaid sávnuđ ráávhust. Poolis sattui mudoi-uv leđe tast
aldasijn. Suullân muádlov minuttid, te poolis puáđáččij. Maarit minutteh iä
kuássin lam lamaš nuuvt kuheh ko talle.
Nahân te viijmâg poolisauto turâštij táálu kuuvl.
Tobbeen njuskijn olgos pooliskyevtis. Maarit-uv oskeldâđâi šiiljon. Sun ravvij
poolisáid, kogobeht sävni lâi. Pooliskyevtis lappuin säävnist ääigis, já
nuuvt te suoi poođijn tobbeen, almaakyevtis vala fáárust. Maarit keejâi, et
almaakyevtis lain kiergânâm jo sávnuđ. Liegâshân tot sävni vala-uv lâi, ko sun
jieš-uv lâi tobbeen eskin iällám. Já nuuvt te almaakyevtis finnijn sáátu
markkânân já ijjâsaje poolis putkáást.
Ton iijâ Maarit ij uáđđám čalme tievâgin. Iđedist
sun lâi vaibâm. Tehân te mottoom ääigi keččin sun ooinij, ko taksigis orostij
tuve kuuvl. Taaksist lavkkijn olgos jiävtáš sávnookyevtis. Tääl suoi
skuálkuttáin tupeuuksân. Maarit polâškuođij. Taksialmai-uv kiergânij jo tast
vyelgiđ.
Almain nubbe pulžoi hyenes kielâtáiđuinis, et suoi
láin turisteh. Suoi láin ehidist usâstâllâm ijjâsaje. Suoi láin nabdam, et puoh
ävđintuuvijn uážžu tálostâllâđ. Nuuvt te suoi láin kijttevâžžân moonnâm sávnuđ.
Já almai vala koijâdij, et pyehtiv-uv suoi mahtniigin sajanmäksiđ taan stuorrâ
vääivi oovdâst. Toos Marittist lâi ohtâ šiev vástádâs: suu päikki ij lam
mihheen ävđintuuvijd já et pyeremus sajanmáksu ličij čápudiđ nuuvt jotelávt ko
máhđulâš.
Já nuuvt te almaakyevtis vuolgijn. Maarit paasij
šiiljon keččâđ, maht suu ijjâkyesikyevtis väzziláin riidon kanottis kuuvl.
Nuuvt suoi riddoost rahttâdáin já forgâ miäluskuođijn njargkiäčán já tobbeen
siämmáá suundán, kost suoi moonnâm iijâ láin puáttám-uv.
Ei kommentteja:
Lähetä kommentti